Bài giảng Tin học 8 - Bài 1: Máy tính và chương trình máy tính

 Giáo án điện tử Tin Học 8
Lý thuyết Thực hành PMHT Bài TH1 Bài TH 2 Bài TH 3
Bài TH4 Bài TH5 Bài TH6
 Bài TH7 Bài 1
 MÁY TÍNH VÀ 
CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH Quan sát hình 1_sách giáo khoa. 
Để cho robot hoàn thành tốt công 
việc, ta cần phải ra các lệnh nào?
 1. Tiến hai bước.
 2. Quay trái, tiến một bước.
 3. Nhặt rác.
 4. Quay phải, tiến ba bước.
 5. Quay trái, tiến hai bước.
 6. Bỏ vào thùng rác. Khi thực hiện chương trình ,máy 
 tính hoạt động như thế nào?
Máy tính sẽ thực hiện các lệnh có trong chương trình 
một cách tuần tự. Thực hiện xong một lệnh sẽ thực hiện 
lệnh tiếp theo, từ lệnh đầu tiên đến lệnh cuối.
 Ví dụ về chương trình
 Hãy nhặt rác;
 Bắt đầu
 Tiến 2 bước,
 Quay trái, tiến 1 bước;
 Nhặt rác;
 Quay phải, tiến 3 bước;
 Quay trái, tiến 2 bước;
 Bỏ rác vào thùng;
 Kết thúc. CHƯƠNG TRÌNH VÀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
 110101011011
 010101001001
 Thông tin đưa vào máy tính phải được chuyển đổi thành 
 dạng các dãy số 0 và 1: dãy Bit Tuy nhiên máy tính vẫn chưa thể hiểu được các chương trình 
được viết bằng ngôn ngữ lập trình. Chương trình này cần được 
chuyển sang ngôn ngữ máy bằng một chương trình dịch.
 Chương trình dịch là gì?
 Là chương trình dịch từ các ngôn ngữ khác nhau ra 
 ngôn ngữ máy. GHI NHỚ
1.Con người chỉ dẫn cho máy tính thực hiện 
 công việc thông qua các lệnh.
2. Viết chương trình là hướng dẫn máy tính thực 
 hiện các công việc hay giải một bài toán cụ thể.
3. Ngôn ngữ dùng để viết các chương trình máy 
 tính được gọi là ngôn ngữ lập trình. Baøi hoïc ñaõ 
KEÁT THUÙC
 Thöïc hieän thaùng 8 naêm 2010 VÍ DỤ VỀ CHƯƠNG TRÌNH
 Quan sát chương trình sau?
 Lệnh in ra màn hình dòng 
 chữ ‘Chao cac ban’
Lệnh khai báo tên 
 chương trình Thế nào là bảng chữ cái?
Bảng chữ cái là tập các kí tự (qui định trong bảng chữ 
cái) được dùng để viết chương trình.
 Bảng chữ cái của các ngôn ngữ lập trình không 
 khác nhau nhiều.
b. QUY TẮC
Mỗi câu lệnh trong chương trình gồm các từ và các kí 
hiệu được viết theo một quy tắc nhất định.
Các quy tắc này quy định cách viết các từ và thứ tự của 
chúng TÊN
 Trong ngôn ngữ lập trình, có 
 bao nhiêu loại tên?
Tên chuẩn
 Được ngôn ngữ lập trình quy định dùng với ý 
 nghĩa nhất định, người lập trình có thể định 
 nghĩa lại để dùng với ý nghĩa khác.
 Ví dụ: Trong Pascal: abs, sqr, sqrt, interger, real, byte.
Tên do người 
lập trình đặt • Được dùng với ý nghĩa riêng của người lập 
 trình.
 • Được khai báo trước khi sử dụng.
 • Không được trùng với tên dành riêng.
 Ví dụ: Delta, CT_Vidu,  CẤU TRÚC CHUNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH
 Em hãy cho biết cấu trúc chung của 
 chương trình?
 Một chương trình được viết bằng ngôn ngữ lập trình có cấu trúc : 
 [] Khai báo tên chương trình;
 Khai báo các thư viện;
 Khai báo biến;
 Begin
Gồm các câu lệnh mà máy tính cần thực []
hiện
 End. KHỞI ĐỘNG CHƯƠNG TRÌNH TURBO PASCAL
1. Chạy chương trình Turbo Pascal trên môi trường MS_DOS
 Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn 
 thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng
 Trên màn hình desktop, double click vào biểu tượng
 2. Chạy chương trình Turbo Pascal trên môi trường WINDOWS
 Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn 
 thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng
 Trên màn hình desktop, double click vào biểu tượng VÍ DỤ VỀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH
Dùng bàn phím để soạn thảo chương trình Nhấn tổ hợp phím Ctrl+F9 để chạy chương trình DẶN DÒ
1. Trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5, 6 _ trang 13 
_ sách giáo khoa . Bài 3 
CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH
 VÀ DỮ LIỆU
 Thời gian 1 tiết Kiểu dữ liệu cơ bản trong ngôn ngữ lập trình Pascal
 Tên kiểu Phạm vi giá trị
 integer Số nguyên trong khoảng -215 đến 215 – 1
 real Số thực có giá trị tuyệt đối trong khoảng 
 2,9x10-39 đến 1,7x1038 và số 0
 Char Một kí tự trong bảng chữ cái
 String Xâu kí tự, tối đa gồm 255 kí tự
Trong Pascal, để cho chương trình dịch hiểu dãy chữ số là 
kiểu xâu. Ta phải đặt dãy số đó trong cặp dấu nháy đơn
 Ví dụ: ‘Chao cac ban’; ‘5324’ Trình bày quy tắc tính các biểu thức số 
 học trong ngôn ngữ Pascal?
• Các phép toán trong ngoặc được thực hiện trước tiên.
• Trong dãy các phép toán không có dấu ngoặc, các 
phép nhân, phép chia lấy phần nguyên (div) và phép 
chia lấy phần dư (mod) được thực hiện trước.
• Phép cộng và phép trừ được thực hiện theo thứ tự từ 
trái sang phải.
• Trong ngôn ngữ lập trình chỉ được sử dụng dấu ngoặc 
tròn CÁC PHÉP SO SÁNH
Trong toán học
 Kí hiệu Phép so sánh Ví dụ
 = Bằng 5 = 5
 < Nhỏ hơn 3 < 5
 > Lớn hơn 9 > 6
 ≠ Khác 6 ≠ 5
 ≤ Nhỏ hơn hoặc 5 ≤ 6
 bằng
 ≥ Lớn hơn hoặc 9 ≥ 6
 bằng
 Kết quả của phép so sánh chỉ có thể là ĐÚNG hoặc SAI GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH
a. Thông báo kết quả tính toán
 Thông báo kết quả tính toán là 
 gì?
 • Là yêu cầu đầu tiên đối với mọi chương trình GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH
b. Nhập dữ liệu
 Nhập dữ liệu là gì?
 • Là một trong những tương tác thường gặp là 
 chương trình yêu cầu nhập dữ liệu.
 • Chương trình sẽ tạm ngừng để chờ người 
 dùng “ nhập dữ liệu “ từ bàn phím. 
 • Chương trình hoạt động tiếp theo tùy thuộc 
 vào dữ liệu được nhập vào. GIAO TIẾP NGƯỜI – MÁY TÍNH
 c. Tạm dừng chương trình
 Tạm ngừng chương trình có bao 
 nhiêu chế độ? Kể ra?
 • Tạm ngừng trong một khoảng thời gian nhất định.
•Tạm ngừng cho đến khi người dùng nhấn phím. MEMORIZE
1. Các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu cần 
 xử lí theo các kiểu khác nhau, với các phép toán có thể 
 thực hiện trên từng kiểu dữ liệu đó.
2. Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa người và máy 
 tính khi chương trình hoạt động thường được gọi là 
 giao tiếp hoặc tương tác người máy. Bài học đã 
KẾT THÚC
 Thân ái chào các em
 Thực hiện tháng 8 năm 2010 Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, hãy 
 cho biết phần khai báo của chương 
 trình gồm những khai báo nào?
 Program ;
 Uses ;
 Phần khai Const = ;
 báo Var : <kiểu dữ 
 liệu>;
 (* có thể còn có các khai báo khác* ) Ví dụ: giả sử cần in kết quả của phép cộng 15+5 ra màn hình
 Câu lệnh của phép công Ví dụ: giả sử cần in kết quả của phép cộng 15+5 ra màn hình
 Nhập giá trị y bất kì, sau đó enter
 Nhập giá trị x bất kì, sau đó enter KHAI BÁO BIẾN
 Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, 
việc khai báo biến có dạng như thế 
 nào?
 Var :;
 Var: là từ khoá dùng để khai báo biến. Có thể 
 khai báo nhiều danh sách tên biến có những 
 kiểu dữ liệu khác nhau.
 Danh sách tên biến: tên các biến được viết 
 cách nhau bởi dấu phẩy “,”.
 Kiểu dữ liệu: là một kiểu dữ liệu chuẩn. SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
 Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, hãy 
 cho biết các thao tác khi thực hiện với 
 các biến như thế nào?
 Gán giá trị cho biến;
 Tính toán với giá trị của biến
 Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, kiểu 
 dữ liệu của giá trị được gán cho biến 
 biến như thế nào?
 Kiểu dữ liệu của giá trị gán cho biến phải giống 
 như với kiểu của biến Lệnh trong Pascal Ý nghĩa
 x:=12; Gán giá trị số 12 vào biến nhớ x
 x:=y; Gán giá trị đã lưu trong biến nhớ y vào 
 biến nhớ x
 Thực hiện phép toán tính trung bình cộng 
 x:=(a+b)/2; hai giá trị nằm trong hai biến nhớ a và b. 
 kết quả gán vào biến nhớ x
 x:=x+1 Tăng giá trị của biến nhớ x lên 1 đơn vị, kết 
 quả gán trở lại biến x Ví dụ
 Hằng pi được gán giá trị tương ứng 
 là 3.14
Từ khóa của ngôn Hằng bankinh được gán giá 
ngữ lập trình dùng trị tương ứng là 2
để khai báo hằng MEMORIZE
1. Biến và hằng là các đại lượng được đặt tên dùng để 
 lưu trữ dữ liệu. Giá trị của biến có thể thay đổi, còn giá 
 trị của hằng được giữ nguyên trong suốt quá trình thực 
 hiện chương trình.
2. Biến và hằng phải được khai báo trước khi sử dụng. Bài học đã 
KẾT THÚC
 Thân ái chào các em
 Thực hiện tháng 8 năm 2010 BÀI TOÁN VÀ XÁC ĐỊNH BÀI TOÁN
 Bài toán là gì?
 Là công việc hay một nhiệm vụ cần phải giải quyết
 Để giải quyết được một bài toán cụ thể, 
 ta cần phải xác định rõ điều gì̀?
* Xác định các điều kiện cho trước.
 Xác định bài toán
* Kết quả thu được Ví dụ 2: Xét bài toán “Tìm đường đi 
 tránh các điểm nghẽn giao thông”.
 • Vị trí điểm nghẽn giao thông.
Điều kiện cho trước
 • Các con đường có thể đi từ vị
 trí hiện tại tới vị trí cần tới
 Đường đi từ vị trí hiện tại tới 
Kết quả cần thu được vị trí cần tới mà không qua 
 điểm nghẽn giao thông. Quá trình giải bài toán trên máy tính 
 như thế nào?
 • Xác định thông tin đã cho (INPUT).
1. Xác định bài toán
 • Tìm được thông tin cần tìm (OUTPUT)
 • Tìm cách giải bài toán
2. Mô tả thuật toán • Diễn tả bằng các lệnh cần phải thực 
 hiện
 • Dựa vào mô tả thuật toán, ta viết 
 3. Viết chương trình chương trình bằng một ngôn ngữ lập 
 trình 2. Mô tả thuật toán
 Bước1 : xác định hệ số a, b;
 Bước 2 : nếu a = 0 và b = 0  phương trình vô số nghiệm  B5;
 Bước 3 : nếu a = 0 và b ≠ 0  phương trình vô nghiệm  B5;
 Bước 4 : nếu a ≠ 0  phương trình có nghiệm x = -b/a  B5;
 Bước 5 : Kết thúc.
 Thuận toán là gì?
 * Dãy hữu hạn các thao tác cần thực hiện theo một trình 
 tự xác định để từ INPUT của bài toán ta nhận được 
 OUTPUT cần tìm.