Báo cáo Sáng kiến Một số giải pháp trong việc chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua các hoạt động giáo dục tại trường tiểu học Ninh Thân

 PHÒNG GDĐT NINH HÒA CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 TRƯỜNG TH NINH THÂN Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 Kính gửi: Hội đồng Xét duyệt sáng kiến thị xã.
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NĂM HỌC 2017-2018
Đề tài: 
 Một số giải pháp trong việc chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua các hoạt 
động giáo dục tại trường tiểu học Ninh Thân.
 Người thực hiện: Lê Việt Hùng Sinh năm 1969
 Chức vụ: Phó Hiệu trưởng.
 Đơn vị công tác: Trường TH Ninh Thân.
 Trình độ chuyên môn: Cao Đẳng SP
 Đề tài chuyên môn: Quản lý chuyên môn tiểu học.
 Thời gian thực hiện SKKN: Năm học 2016-2017 và năm học 2017-2018
 Đạt CSTĐCS từ năm: 2011, 2012, 2016, 2017.
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Năm học 2017-2018 Tiếp tục thực hiện Chương trình hành động số 20-CTr/TU ngày 
24/4/2014 của Tỉnh ủy Khánh Hòa, Kế hoạch 5369/KH-UBND của UBND tỉnh Khánh 
Hòa, Kế hoạch 1082/KH-SGDĐT của Sở Giáo dục và Đào tạo triển khai thực hiện “đổi 
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa 
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.
 Để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước thì vấn đề phát triển nguồn 
nhân lực để thực hiện sự nghiệp đó là vấn đề vô cùng quan trọng. Chính vì vậy mà Đảng ta 
đã xác định: Con người Việt Nam vừa là mục tiêu vừa là động lực cho sự phát triển.
 Chính vì mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách con người cần được phát triển và quán 
triệt một cách triệt để trong các nhà trường. Con người phát triển toàn diện vể nhân cách là 
sự kết hợp hài hoà của phẩm chất và và năng lực (cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, 
phong phú về tâm hồn, trong sáng về đạo đức). Con người mới trong thời kì công nghiệp 
hoá, hiện đại hoá ngoài việc nắm vững tri thức, phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, có 
phẩm chất đạo đức tốt thì cần phải có kĩ năng sống, kĩ năng hoà nhập.
 Ở bậc tiểu học là bậc tạo nền tảng cho học sinh phát triển, vì vậy ngoài việc trang bị cho 
học sinh vốn kiến thức cơ bản trong học tập, lao động còn phải giáo dục học sinh có kỹ 
năng sống, kỹ năng làm người để học sinh có thêm kinh nghiệm thích ứng với môi trường, 
xã hội mới. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là một nội dung được đông đảo phụ 
huynh và dư luận quan tâm, bởi đây là một chương trình giáo dục hết sức cần thiết đối với 
học sinh và phù hợp với mục tiêu giáo dục hiện nay, nhằm đào tạo con người với đầy đủ 
 Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác chuyên môn còn thiếu và chưa 
 đồng bộ.
 c/ Thực trạng chung và cụ thể của trường.
 Nhìn chung công tác giáo dục kỹ năng sống đã được thực hiện nhiều năm nay, nhưng 
vẫn còn nhiều hạn chế trong công tác thực hiện của giáo viên và học sinh.
 Đối với học sinh : Các em vẫn còn nhút nhát, ngại giao tiếp, lúng túng khi đặt vào tình 
huống có vấn đề yêu cầu cần giải quyết. Tỷ lệ học sinh có những kĩ năng sống cơ bản, bước 
đầu bày tỏ và thể hiện ra hành vi, ứng xử trong cuộc sống hàng ngày chưa cao. Tỷ lệ học 
sinh học sinh biết xử lí và giải quyết được mâu thuẫn theo cách tích cực, chủ động chưa đạt 
hiệu quả theo yêu cầu đặt ra.
 Đối với giáo viên: Mặc dù giáo viên đã nhận thức được bản chất, mức độ cần thiết phải 
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh nhưng vẫn còn lúng túng về phương thức, biện pháp để 
thực hiện; Việc lồng ghép giáo dục kĩ năng sống vào các môn học và các hoạt động giáo 
dục chưa đạt hiệu quả, chưa lồng ghép việc giáo dục kĩ năng sống vào các tiết sinh hoạt lớp. 
B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
 - Kỹ năng sống từ quan điểm giáo dục là tất cả những kỹ cần thiết trực tiếp giúp cho cá 
nhân sống thành công và hiệu quả, trong đó tích hợp những khả năng, phẩm chất, hành vi 
tâm lý, xã hội và văn hóa phù hợp và đương đầu được với những tác động của môi trường. 
Những kỹ năng sống cốt lõi cần nhấn mạnh là kỹ năng tư duy, kỹ năng giao tiếp, ký năng ra 
quyết định, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng xác định giá trị, kỹ năng xử lý tình huống, kỹ 
năng làm chủ bản thân, kỹ năng nhận thức...
 - Theo UNICEFF, Kỹ năng sống là tập hợp rất nhiều kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp 
cá nhân giúp cho con người đưa ra những quyết định có cơ sở, giao tiếp một cách có hiệu 
quả, phát triển các kỹ năng tự xử lý và quản lý bản thân nhằm giúp họ có một cuộc sống 
lành mạnh và có hiệu quả. Kỹ năng sống được thể hiện ở những hành động cá nhân và 
những hành động đó sẽ tác động đến những hành động của những người khác cũng như dẫn 
đến những hành động nhằm thay đổi môi trường xung quanh, giúp nó trở nên lành mạnh.
 - Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có thể quan niệm là việc tổ chức các hoạt động 
giáo dục đa dạng, phong phú nhằm kích thích học sinh tham gia một cách tích cực chủ động 
vào các quá trình hoạt động, qua đó hình thành hoặc thay đổi hành vi của trẻ theo hướng 
tích cực nhằm góp phần phát triển nhân cách toàn diện góp phần thực hiện hiệu quả việc 
đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư số:22/2016/TT-BGDĐT ngày 22/9/2016 về sửa 
đổi, bổ sung một số điều của Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo 
Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28/8/20144 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
 - Thực hiện công văn số 721/SGDĐT- GDTH ngày 22/6/2015 của sở Giáo dục và Đào 
tạo về việc triển khai giảng dạy thực hành giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học; 
Công văn 989/SGDĐT- GDTH ngày 04/9/2015 của Sở Giáo dục và Đào tạo về việc hướng 
dẫn thực hiện giảng dạy thực hành giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học; Công văn 
 3 
thiểu để các em có thể tự lập... Và mục đích quan trọng nhất là giúp các em tự tin hơn, tự 
lập hơn trong cuộc sống”. Vì vậy cần:
 + Bám sát vào nội dung của giáo dục kỹ năng sống và vận dụng linh hoạt các nội dung 
của giáo dục kỹ năng sống tuỳ theo từng môn học, hoạt động giáo dục và điều kiện cụ thể.
 + Xác định rõ các nội dung giáo dục kỹ năng sống (xác định rõ các kỹ năng sống cần 
hình thành và phát triển cho học sinh) để tích hợp vào nội dung của hoạt động giáo dục toàn 
diện học sinh.
 + Tạo ra động lực cho học sinh, làm cho học sinh tham gia một cách tích cực vào quá 
trình hình thành kỹ năng sống nói chung và kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng ra quyết 
định, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng ứng phó với cảm xúc...
 + Thực hiện tốt việc giảng dạy tài liệu thực hành kỹ năng sống vào chương trình chính 
khóa.
 + Tổ chức và thực hiện hiệu quả giáo dục kỹ năng sống trong tiết sinh hoạt chủ nhiệm.
 +Tích hợp mục tiêu giáo dục kỹ năng sống với mục tiêu của hoạt động giáo dục ngoài giờ 
lên lớp.
 + Thiết kế các chủ đề kĩ năng sống phù hợp với các nội dung, hoạt động thực hiện chủ đề 
của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
 2. Chỉ đạo thực hiện tốt các nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống.
 Giáo dục kỹ năng sống là giáo dục cách sống trong xã hội hiện đại, là xây dựng những 
hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi, thói quen tiêu cực trên cơ sở giúp người học 
có cả kiến thức, giá trị, thái độ và các kỹ năng thích hợp. Giáo dục kỹ năng sống là một quá 
trình giáo dục có mục đích, có kế hoạch và biện pháp cụ thể, là một quá trình lâu dài, phức 
tạp đòi hỏi nhiều lực lượng tham gia, trong đó thầy cô giáo đóng vai trò cố vấn, tổ chức, 
hướng đẫn, khuyến khích động viên người học. Chính vì thế trong quản lý chỉ đạo cần tổ 
chức cho giáo viên, nhân viên nhà trường nắm rõ những nguyên tắc cơ bản về giáo dục kỹ 
năng sống cho học sinh. Đó là những nguyên tắc:
 + Nguyên tắc bảo đảm tính mục đích của giáo dục: Giáo dục kỹ năng sống báo giờ 
cũng hướng tới mục đích đã đặt ra, ngắn hạn và dài hạn. Mục đích dài hạn trong giáo dục 
kỹ năng sống hướng tới cách làm, cách ứng phó với những thách thức trong cuộc sống 
tương lai. Mục đích ngắn hạn là cơ sở, phương tiện để đạt được mục đích dài hạn. Học sinh 
biết cách giải quyết ngay trong những tình huống đơn giản, cụ thể đang diễn ra trong cuộc 
sống hằng ngày của bản thân.
 + Nguyên tắc phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, môi trường sống của học sinh tiểu 
học, phù hợp với tình hình phát triển của xã hội, của đát nước.
 + Nguyên tắc cung cấp thông tin: Thiếu thông tin sẽ khó hình thành được kỹ năng 
sống cho con người. Giáo dục kỹ năng sống coi việc hình thành hành vi cho học sinh tiểu 
học là mục tiêu cần đạt, tuy nhiên việc cung cấp thông tin cơ bản để đối tượng biết và làm 
là cần thiết.
 5 
hiện mục tiêu giáo dục của thể kỉ XXI: Học để biết, học để làm, học để khẳng định và học 
để cùng chung sống ( Delor, 1996).
 Việc xác định đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT và phát triển nguồn nhân lực được 
coi là ưu tiên hàng đầu đối với giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Trước đó, trong Nghị 
quyết 29-NQ/TW khóa XI chỉ rõ yêu cầu cấp thiết và nhiệm vụ cần đổi mới căn bản, toàn 
diện GD-ĐT. Việc Bộ GD-ĐT công bố dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể 
để tranh thủ sự đóng góp của các nhà khoa học, nhà giáo và các tầng lớp nhân dân đã cho 
thấy quyết tâm không chỉ của ngành giáo dục, mà còn của toàn Đảng, toàn dân chung tay 
xây dựng và đổi mới nền giáo dục theo hướng tiếp cận năng lực, phù hợp với xu thế phát 
triển chương trình giáo dục của thế giới và bắt kịp nền giáo dục của các nước tiên tiến. 
 Chỉ đạo hiệu quả việc đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học là một trong 
những yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, hình thành vững 
chắc kỹ năng sống cho học sinh. Để đổi mới PPDH, đòi hỏi người thầy không chỉ có bản 
lĩnh nghề nghiệp vững vàng mà còn phải tự mình vượt qua những thói quen đã ăn sâu, bám 
rễ . Để đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh, đòi hỏi người 
thầy phải làm quen với công nghệ thông tin và những phương tiện dạy học hiện đại, sử 
dụng được đa dạng các hình thức kiểm tra đánh giá, tiếp cận với những đòi hỏi mới về yêu 
cầu kiến thức, kĩ năng cũng như tâm lý của học trò.... Vì thế, nếu trình độ ứng dụng công 
nghệ thông tin hạn chế, sử dụng các thiết bị hiện đại không thành thạo thì thầy cô giáo viên 
chúng ta sẽ lúng túng hoặc khó tiếp cận với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện 
đại.
 Nhiều năm qua nhà trường đã chỉ đạo tổ chức đổi mới phương pháp và hình thức dạy học 
dạy học mới đã triển khai trong những năm gần đây như: Phương pháp bàn tay nặn bột, 
giáo dục trải nghiệm sáng tạo, .... Việc đổi mới phương pháp dạy học cần được thực hiện 
trên cơ sở phân hóa đối tượng, các căn cứ về điều kiện, loại hình năng lực và phẩm chất cần 
phát triển ở người học. Cũng chính từ đó để lựa chọn các hình thức tổ chức dạy học phù 
hợp, tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo và ứng dụng công nghệ thông tin, 
truyền thông trong tổ chức dạy học thông qua việc sử dụng các mô hình học tập kết hợp 
giữa lớp học truyền thống với các lớp học trực tuyến.
 Cùng với việc tổ chức cho người học thực hiện các nhiệm vụ học tập ở trên lớp, cần coi 
trọng giao nhiệm vụ và hướng dẫn việc học tập ở nhà, ở ngoài nhà trường. Chú trọng đẩy 
mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học để nâng cao chất lượng dạy học theo chiều sâu. Tăng 
cường xây dựng các mô hình học tập gắn với thực tiễn; xây dựng và sử dụng tủ sách lớp 
học, phát triển văn hóa đọc gắn với hoạt động của các câu lạc bộ khoa học trong nhà 
trường. Cùng với đó cần tăng cường hơn nữa các hoạt động giao lưu, hợp tác nhằm thúc 
đẩy hứng thú học tập, rèn luyện kỹ năng sống, nâng cao hiểu biết về các giá trị văn hóa 
truyền thống dân tộc và tinh hoa văn hóa thế giới
 Một trong những biểu hiện của việc đổi mới PPDH là chúng ta cần đa dạng hóa và vận 
dụng nhuần nhuyễn các hình thức học tập: Học sinh làm việc cá nhân, thảo luận nhóm, 
 7