SKKN Một số biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh Lớp 5 trường TH, THCS Bình Hưng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Tiểu học
Trước thời đại công nghiệp hoá – hiện đại hoá của đất nước, Đảng ta xác định phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, trẻ em là tương lai của đất nước đang cần được chăm sóc, nuôi dưỡng ngay từ thời thơ ấu. Điều đó thể hiện tầm quan trọng của việc đào tạo thế hệ trẻ đối với đất nước. Vì “Muốn xây dựng đất nước, trước hết phải phát triển giáo dục. Muốn trị nước phải trọng dụng người tài”. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển. Do đó, trong những năm qua cải cách, đổi mới và đầu tư cho giáo dục liên tục được chú ý đến. Điều đó đặt ra cho quá trình giáo dục nói chung và quá trình dạy học nói riêng không ngừng phát triển để đáp ứng nhu cầu của thời đại. Làm được điều đó đòi hỏi phải đổi mới tư duy, đổi mới quản lý giáo dục, trong đó nhiệm vụ đặt ra cho từng môn học và trách nhiệm của giáo viên hết sức cần thiết. Chương trình lớp 5 là chương trình dạy học tương đối khó đối với học sinh, ngoài việc ôn tập hệ thống lượng kiến thức ở các lớp dưới còn có các kiến thức kĩ năng mới, khó và dễ nhầm lẫn. Đặc biệt là lớp cuối cấp học, học sinh không những phải tiếp thu, lĩnh hội được các kiến thức ấy mà còn là hành trang chuẩn bị cho các em tiếp tục học trung học cơ sở. Nhưng để trẻ tiếp nhận có kết quả tốt thì chúng ta không thể chỉ dạy học và nhồi nhét các kiến thức ấy mà chúng ta làm sao vừa khắc sâu kiến thức vừa tạo cho tiết học nhẹ nhàng, trẻ có niềm vui, sự hứng thú trong học tập cho các em. Vì vậy, trước đó, các nhà tâm lí học đã nói rằng: “Hứng thú có một vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của con người. Đó là động cơ thúc đẩy con người tham gia tích cực vào hoạt động ấy. Một khi đã có hứng thú dù phải khó khăn con người cũng vẫn cảm thấy thoải mái và đạt được hiệu quả cao”. Ở Tiểu học, trong hoạt động học tập muốn đạt được kết quả cao thì các em cần có hứng thú, cần có sự yêu thích đến trường để thu thập, lĩnh hội những thông tin, nhận được những tri thức, đạt được kết quả cao cho bản thân mình.
Muốn đạt được mục tiêu đó thì không chỉ là giáo dục của nhà trường mà đòi hỏi cần có sự kết hợp của gia đình và xã hội. Giáo viên là nguời thầy, là người mẹ thứ hai của các em. Chính vì thế, chúng ta cần tạo cho các em cảm nhận rằng thầy cô quan trọng, gần gũi, gắn bó, yêu mến chúng như thế nào? Chúng ta là những người thầy, làm sao truyền cho các em hứng thú chứ không phải chỉ là dạy. Horace Mann đã nói: “Người thầy cố gắng dạy nhưng không truyền cảm hứng để học trò muốn học là nện búa vào tấm sắt lạnh”. Nếu chỉ dạy học và nhồi nhét các kiến thức thì việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao, thậm chí học sinh sợ khi đến trường. Đó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng ngày. Vì vậy, giáo viên giúp các em thấy rằng: “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, phải gây được hứng thú học tập cho các em, lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Ngoài việc truyền đạt cho học sinh các kiến thức phổ thông, giáo viên cần chia sẻ kinh nghiệm sống, tâm tư con người với các em. Một số học sinh cảm thấy lĩnh hội kiến thức rất khó, mà đã “học khó” sinh ra học kém, mất căn bản, ngỗ nghịch, phá phách, chán học, sợ học,…không còn hứng thú đến trường.
Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Một số biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh Lớp 5 trường TH, THCS Bình Hưng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Tiểu học
MỤC LỤC I. THÔNG TIN CHUNG ...................................................................................1 II. ĐẶT VẤN ĐỀ...............................................................................................1 1. Bối cảnh về không gian, thời gian của vấn đề cần phải có giải pháp ...........1 2. Phân tích thực trạng vấn đề cần giải quyết ....................................................2 3. Giải pháp nhằm giải quyết vấn đề..................................................................4 4. Vấn đề giải quyết là vấn đề thiết thực gắn với nhiệm vụ được phân công ....5 III. NỘI DUNG GIẢI PHÁP .............................................................................5 1. Mục tiêu của giải pháp...................................................................................5 2. Mô tả bản chất của giải pháp .........................................................................5 3. Điều kiện cần thiết để áp dụng giải pháp ......................................................16 4. Những thông tin cần được bảo mật................................................................17 5. Thực hiện áp dụng/áp dụng thử giải pháp......................................................17 IV. KHẢ NĂNG ÁP DỤNG/CHUYỂN GIAO ÁP DỤNG GIẢI PHÁP .........18 1. Lĩnh vực mà giải pháp có thể áp dụng ...........................................................18 2. Phạm vi có thể áp dụng/chuyển giao áp dụng của giải pháp .........................18 V. HIỆU QUẢ THU ĐƯỢC HOẶC DỰ KIẾN CÓ THỂ THU ĐƯỢC KHI ÁP DỤNG GIẢI PHÁP ...........................................................................................18 1. Hiệu quả kinh tế .............................................................................................18 2. Hiệu quả xã hội ..............................................................................................18 VI. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................................21 1. Ý nghĩa của giải pháp trong thực tiễn công tác..............................................21 2. Khả năng ứng dụng, triển khai kết quả của giải pháp....................................21 3. Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ quá trình áp dụng giải pháp ......21 4. Những kiến nghị, đề xuất để triển khai, ứng dụng giải pháp, chuyển giao áp dụng giải pháp có hiệu quả ................................................................................22 TÀI LIỆU THAM KHẢO HÌNH ẢNH MINH CHỨNG BÁO CÁO THỰC HIỆN GIẢI PHÁP I. THÔNG TIN CHUNG 1. Tên giải pháp: Một số biện pháp tạo hứng thú học tập cho học sinh lớp 5 trường TH-THCS Bình Hưng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Tiểu học. 2. Tác giả: Đinh Vũ Hoàng Lê 3. Chủ đầu tư thực hiện: Đinh Vũ Hoàng Lê 4. Lĩnh vực áp dụng: Giáo dục 5. Thời gian bắt đầu áp dụng/áp dụng thử: 1 năm (từ tháng 9/2019 đến 5/2020). 6. Địa điểm áp dụng/áp dụng thử: Lớp 5 trường Tiểu học và Trung học cơ sở Bình Hưng. II. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Bối cảnh về không gian, thời gian của vấn đề cần phải có giải pháp: Trước thời đại công nghiệp hoá – hiện đại hoá của đất nước, Đảng ta xác định phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, trẻ em là tương lai của đất nước đang cần được chăm sóc, nuôi dưỡng ngay từ thời thơ ấu. Điều đó thể hiện tầm quan trọng của việc đào tạo thế hệ trẻ đối với đất nước. Vì “Muốn xây dựng đất nước, trước hết phải phát triển giáo dục. Muốn trị nước phải trọng dụng người tài”. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển. Do đó, trong những năm qua cải cách, đổi mới và đầu tư cho giáo dục liên tục được chú ý đến. Điều đó đặt ra cho quá trình giáo dục nói chung và quá trình dạy học nói riêng không ngừng phát triển để đáp ứng nhu cầu của thời đại. Làm được điều đó đòi hỏi phải đổi mới tư duy, đổi mới quản lý giáo dục, trong đó nhiệm vụ đặt ra cho từng môn học và trách nhiệm của giáo viên hết sức cần thiết. Chương trình lớp 5 là chương trình dạy học tương đối khó đối với học sinh, ngoài việc ôn tập hệ thống lượng kiến thức ở các lớp dưới còn có các kiến thức kĩ năng mới, khó và dễ nhầm lẫn. Đặc biệt là lớp cuối cấp học, học sinh không những phải tiếp thu, lĩnh hội được các kiến thức ấy mà còn là hành trang chuẩn bị cho các em tiếp tục học trung học cơ sở. Nhưng để trẻ tiếp nhận có kết quả tốt thì chúng ta không thể chỉ dạy học và nhồi nhét các kiến thức ấy mà chúng ta làm sao vừa khắc sâu kiến thức vừa tạo cho tiết học nhẹ nhàng, trẻ có niềm vui, sự hứng thú trong học tập cho các em. Vì vậy, trước đó, các nhà tâm lí học đã nói rằng: “Hứng thú có một vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của con người. Đó là động cơ thúc đẩy con người tham gia tích cực vào hoạt động ấy. Một khi đã có hứng thú dù phải khó khăn con người cũng vẫn cảm thấy thoải mái và đạt được hiệu quả cao”. Ở Tiểu học, trong hoạt động học tập muốn đạt được kết quả cao thì các em cần có hứng thú, cần có sự yêu thích đến trường để thu thập, 1 Việc tạo cho học sinh niềm hứng thú trong học tập cho học sinh hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực sư phạm của giáo viên. Bên cạnh việc lên lớp thì người giáo viên không ngừng học hỏi, tìm tòi, nghiên cứu tài liệu có liên quan để làm sao có thể truyền thụ cho học sinh một cách nhẹ nhàng, sinh động, dễ hiểu, phù hợp với khả năng tiếp thu của từng đối tượng học sinh. Đặc biệt học sinh tiếp thu kiến thúc, yêu thích môn học, khắc sâu kiến thức, được như thế các em sẽ hứng thú học tập. Vì thế là một người giáo viên Tiểu học, người “viết” lên những trang giấy trắng đầu tiên vào các em, “cấy” vào tâm hồn trẻ những điều tốt đẹp, chúng ta cần tạo cho các em sự yêu thích và phát triển một cách tốt nhất. Hứng thú làm nảy sinh khát vọng hành động, làm tăng hiệu quả của hoạt động nhận thức, tăng sức làm việc. Vì thế, tạo hứng thú cho các em học tập chỉ có thể người giáo viên là then chốt chứ không ai khác được. Một khi đã có hứng thú để các em tiến tới mục tiêu chung của giáo dục ở Tiểu học: Nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, bước đầu xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học trung học cơ sở. Nhưng để đạt được mục tiêu đó đâu phải một sớm một chiều mà là cả quá trình lâu dài, muốn làm việc đó có kết quả tốt thì trẻ cần có tình yêu và sự hứng thú thực sự nhưng đâu phải bắt học sinh yêu thích được mà phải truyền thụ và giúp các em hứng thú. Vì thế có nhà triết gia đã nói: “Dắt ngựa đến sông nhưng không thể bắt nó uống nước được”. Người giáo viên là một kĩ sư tâm hồn, quá trình dạy học là cả một nghệ thuật, muốn đạt được điều đó thì đòi hỏi người thầy không ngừng học hỏi, rèn luyện nâng cao chuyên môn, luôn có sự sáng tạo, cải tiến phương pháp dạy học của mình nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy học. Với phương châm tất cả vì học sinh thân yêu, với niềm đam mê yêu nghề, mến trẻ, tận tâm với nghề, tận tụy với học sinh và giảng dạy nhiều đối tượng học sinh có nhiều hoàn cảnh khác nhau. Mặt khác, sau mỗi ngày dạy học, năm học, tôi thường tự đánh giá và rút kinh nghiệm hiệu quả đào tạo giảng dạy của chính mình để có biện pháp khắc phục sửa chữa kịp thời. Nhờ vậy, tôi biết được không khí thoải mái trong giờ học sẽ đem đến hiệu quả giảng dạy lớn như thế nào. ❖ Thuận lợi: Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Bình Hưng được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp uỷ, các ban ngành và sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nên hiện nay trường học khang trang, cơ sở vật chất tương đối đầy đủ. 3 Số liệu thống kê trước khi áp dụng sáng kiến: Hứng thú Ít hứng thú Không hứng thú Sĩ số Số lượng % Số lượng % Số lượng % 27 10 37.1 08 29.6 09 33.3 4. Vấn đề giải quyết là vấn đề thiết thực gắn với nhiệm vụ được phân công: Chúng ta cố gắng đem đến các em những giờ học thú vị, thích thú, vui tươi nhưng hiệu quả cao. Giáo viên bây giờ là người hướng dẫn, vừa làm trọng tài, vừa làm cố vấn, vừa là người đánh thức khả năng tiềm tàng ở các em nhằm chuẩn bị tốt cho các em sẵn sàng hòa nhập và góp phần phát triển cộng đồng, phát triển đất nước. III. NỘI DUNG GIẢI PHÁP 1. Mục tiêu của giải pháp: Xã hội có phồn vinh, đất nước có giàu mạnh trước hết cần những nhân tài, là mầm ươm tương lai của đất nước. Nhân tài không tự nhiên mà tồn tại và phát triển một cách hoàn thiện mà không qua trường lớp. Chính vì lẽ đó, đào tạo trẻ có kiến thức vững chắc, lâu dài thì cấp một chính là nền móng để nuôi dưỡng và phát triển nhân cách, tri thức, hoàn thiện cho một tương lai tươi sáng phía trước. Nhưng để các em cảm nhận thật trọn vẹn, đầy hứng thú, niềm vui mỗi khi bước chân vào trường học, lớp học không phải là điều đơn giản, mà đó là cả một nghệ thuật của người giáo viên. Khi trẻ đã hứng thú học tập thì đây chính là cơ hội cho các em lĩnh hội kiến thức, nuôi dưỡng, phát triển cảm xúc thẩm mỹ và phát huy trí tưởng tượng. “Học tập sẽ hiệu quả hơn khi nó thực sự vui thích” (Perter Kline). Yêu thích học tập các em sẽ không còn thấy “sợ học”, không còn thấy mệt mỏi khi các em hứng khởi tiếp nhận các kiến thức mà trước đây cho là khó, là “khô khan”, căng thẳng, nhàm chán. Hứng thú đến trường là miếng đất màu mỡ để trên đó tư duy hình tượng, tư duy logic học sinh nảy nở, phát triển. Trẻ sẽ tăng dần tính trách nhiệm với bản thân, với người khác. Để đạt được hiệu quả cao trong học tập trước hết cần rèn và truyền cho các em sự hứng thú. 2. Mô tả bản chất của giải pháp: Do vậy để khắc phục những hạn chế, phát huy những ưu điểm hiện có ở thực tế. Tôi xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp giúp học sinh lớp 5 hứng thú trong học tập. 5 Giáo viên chủ nhiệm hãy cùng các em trang trí lớp học sinh động, gần gũi, thân thương để các em hứng thú và học tập tốt hơn. Những đồ dùng cụ thể, đẹp mắt, nhiều màu sắc tạo cho trẻ niềm say mê khám phá bài học. Mặt khác, đó cũng là con đường giúp trẻ tiếp xúc một cách cụ thể, trực quan, sinh động từ những hình tượng nghệ thuật. Từ đây các em sẽ xích lại gần hơn với bài học, hứng thú khi đến trường, đến lớp và đạt kết quả cao hơn trong học tập. 2.2. Giải pháp 2: Tạo tâm thế bình yên, không khí thoải mái cho học sinh học tập. Trong mỗi chúng ta, ai cũng có niềm vui hay nỗi buồn thì học sinh cũng vậy. Mỗi ngày các em đến trường đều mang những tâm trạng khác nhau. Nếu bài hôm đó khó tiếp thu hay nét mặt các em thể hiện sự mệt mỏi. Lúc đó, tôi tổ chức một trò chơi tại chỗ để các em lấy lại hứng thú. Trò chơi, tôi chuẩn bị khá nhiều. Ví dụ: Trời ta – Học sinh đáp: ta đứng. Ngắn – dài – cao – thấp (miệng hô – tay làm theo). Cứ như thế, ta cải thiện trò chơi sang ngày khác để tăng phần hấp dẫn và hứng thú trong học tập. Ví dụ: Miệng hô: ngắn – dài – cao – thấp, nhưng động tác từ hai tay của tôi không làm theo vậy. Nghĩa là yêu cầu học sinh làm theo động tác tôi làm chứ không làm theo lời tôi nói. Em nào làm chậm sẽ lên giải bài tập. Như vậy, học sinh làm bài một cách rất tự nhiên, thoải mái. Nếu có em làm bài chưa hoàn thành tốt nên buồn, chán nản thì tôi động viên bằng những câu tục ngữ, ca dao, thành ngữ có trong chương trình để thổi vào tâm hồn em một luồng sinh khí nhằm làm xua tan chán nản, đánh thức niềm đam mê trong học tập... Chẳng hạn: “Thua keo này bày keo khác, thất bại là mẹ của thành công, chớ thấy sóng cả mà rã tay chèo”,...Như vậy là vừa động viên, vừa giúp các em biết cách ứng xử bằng những kiến thức đã học vào trong thực tế để giúp câu chuyện trở nên hấp dẫn, tạo sự hưng phấn cho người nghe. Ví dụ: Môn Tập đọc: Kinh nghiệm cho thấy, để giúp các em thích học thì tôi luôn dùng lời động viên hết mình là chính. Trong đó, tôi luôn đề cao tính tự học, tự thi đua giữa các em với nhau thì các em rất thích. Đặc biệt khi luyện đọc đúng hoặc đọc hay, tôi hay sử dụng câu “Em thi đua đọc với bạn A, B, C,..xem ai đọc đúng và hay hơn nhé?” thì nét mặt các em vui và sẵn sàng chấp nhận một cách rất tự nhiên và tích cực. Có em nhanh nhảu tự giác bắt cặp để thi đọc. Lúc đó, tôi thấy tiết học nhẹ nhàng nhưng học sinh thì làm việc rất nhiều, hiệu quả tiết dạy rất cao. Môn Toán: Tôi ôn dạng bài cơ bản – đa số là như vậy. Học sinh có nhiệm vụ giao bài tập cho bạn làm bài rồi kiểm tra nhau. Học sinh thường xuyên tự kiểm tra những kiến thức mà các em vừa học hoặc học đã lâu để giúp nhau tiến bộ. Thời gian kiểm tra do các em tự quy định với nhau. Và đặc biệt nên cho các em phải kiểm tra qua lại với nhau, nhằm tạo tính thân thiện, công bằng, không có em nào tự cảm thấy là mình quá tệ. Mà ngược lại, em nào cũng có sự hãnh 7
File đính kèm:
skkn_mot_so_bien_phap_tao_hung_thu_hoc_tap_cho_hoc_sinh_lop.doc

